"استارتاپ" اینروزها اصطلاحی آشنا بویژه برای دانشجویانی است که می‌خواهند قبل از پایان تحصیلاتشان کاری در شان خودشان و البته با درآمد مناسب و متناسب با رویاهای شغلی‌شان دست و پا کنند.
به گزارش ایسنا، در واقع "استارتاپ" به بخش مهمی از فعالیت‌های دانشجویی در ایران تبدیل شده و امروزه کمتر دانشگاهی را می‌توان یافت که در سال حداقل یک رویداد استارتاپی برگزار نکند. رویدادهایی که طی آن دانشجویان ایده‌های خود را مطرح می‌کنند و مسئولین (و شاید سرمایه گذاران) حاضر در جلسه نیز قول حمایت می‌دهند.
ایده‌های استارتاپی باید در مدت زمانی بسیار کوتاه و شاید حتی در عرض یک دقیقه برای سرمایه گذار مطرح شوند، در واقع مدل کار اینگونه است: تصور کنید شما یک جوان صاحب ایده هستید و یک سرمایه گذار ثروتمند را جلوی برجش می‌بینید، باید همزمان با او سوار آسانسور شوید و تا زمانی که آسانسور به طبقه آخر برج برسد، ایده خود را توضیح دهید و او را مجاب به سرمایه گذاری روی ایدهخود کنید.
راه اندازی کسب و کارهای نوپا علاقه بسیاری از دانشجویان است و طبیعتاً در شرایطی که هم وضعیت اقتصادی کشور چندان مطلوب نیست و اکثر دانشجویان آینده شغلی مطمئن و روشنی پیش روی خود نمی‌بینند و هم نظام آموزشی دانشجویان را در صندلی رشته‌هایی می‌نشاند که علاقه‌ای به آن ندارند، مسلم است که دانشجو باید به دنبال کسب مهارت یا راه اندازی کسب و کاری برای خود برود تا در آینده روی پای خودش بایستد.
گاهی نقطه سرخط!
مهدی یکی از دانشجویان فعال در این حوزه است، پای ثابت رویدادهای استارتاپی. بچه بازار است و خوب می‌تواند سود و زیان یک کار را تشخیص دهد. در این یکی دو سال اخیر چندتایی استارتاپ راه انداخته است، مثل تولید گلدان‌های زینتی، گلدان‌هایی عمودی و شیک و مدرن که به سبکی جدید طراحی می‌شوند.
در فضای مجازی تبلیغ می‌کند و سفارش مشتریان را درب منزل تحویل می‌دهد، اهل دستگیری از دیگران هم هست، آن‌هم نه از نوع ماهی دادن، بلکه ماهی گیری یاد می‌دهد. خیلی کمک کرد تا چند نفر از دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد برای خودشان کارگاهی جهت تولید پوشاک راه اندازی کنند، دانشجویانی بسیار فقیر که حتی برای کرایه تاکسی هم در مضیقه قرار داشتند، اما پس از پیگیری زیاد و از پیش این مسئول به سراغ آن یکی مسئول رفتن، بالاخره موفق شدند چندتا چرخ خیاطی جور کنند تا در یک مغازه کوچک که هر لحظه امکان فروریختن سقف آن وجود دارد، به تولید پوشاک بپردازند.
مهدی می‌گوید: هرچند شرایط این دانشجویان خیلی بد است و با این وضعیت بازار پوشاک و سلطه پوشاک واراداتی، رشد این بچه‌ها خیلی هم سریع نیست، ولیکن آدم را یاد کارآفرینان بزرگ می‌اندازند که با هزار بدبختی و مشکل توانستند کارهای مهمی انجام دهند.
مهدی هم مانند اکثر مردم این روزهای ایران از مسئولین گله دارد و حمایت آنان از کسب و کارهای نوپای دانشجویی را کافی نمی‌داند و می‌گوید "سختی کار باعث می‌شود بسیاری از دانشجویانی که وارد استارتاپ‌ها می‌شوند، پس از مدتی قید کار را بزنند و برگردند به خانه اول".
"استارتاپ" کار بچه پولدارها؟!
محمد یکی دیگر از دانشجوهای فعال استارتاپی است، می‌گوید که این روزها راه‌اندازی یک استارتاپ بسیار پرهزینه است و اصلاً و ابداً در توان یک دانشجوی ساده نیست، مگر اینکه طرف بچه پولدار باشد. به علاوه راه‌اندازی یک استارتاپ زیرساخت بسیار قوی نیاز دارد که تأمین آن هم یک پروسه بسیار زمانبر است و شاید پنج سال طول بکشد.
محمد در ادامه می‌گوید: پارک علم و فناوری و شرکت‌های دانشجویان نیز بسیار سخت از استارتاپ‌ها حمایت می‌کنند و جذب سرمایه گذار و همچنین کسب مجوز، زمان بسیاری از دانشجو می‌گیرد، بعلاوه اینکه نهایتاً بخش عمده سود را هم خودشان برمی‌دارند به صورتی که به شخص یا تیم ایده‌پرداز عملاً چیزی نمی‌رسد.
۹۷ درصد ما، ۳ درصد شما!
او می‌گوید که حتی شاهد بوده است که در ازای حمایت از یک طرح، سرمایه گذار ۹۷ درصد سود را خودش برداشته و به ایده‌پرداز تنها ۳ درصد سود تعلق گرفته است.
محمد اعتقاد دارد که راه اندازی یک استارتاپ کار بسیار سختی است و اگر می‌خواهی موفق شوی باید قید همه چیز را بزنی، تمام تمرکزت را بگذاری روی آن کار و یک تیم خوب دور خودت جمع کنی.
اما دکتر محمد رفیعی، رئیس پارک علم و فناوری استان، نظر دیگری دارد.
وی می‌گوید که پارک علم و فناوری بر اساس یک آئین‌نامه که به تصویب دانشگاه‌های استان هم رسیده است، یک برنامه مدون برای حمایت از برگزاری و جذب گروه‌های بیرون آمده از دل استارتاپ‌ها دارد.
وی افزود: بر اساس این آئین نامه ما ۵۰ درصد از کل هزینه برگزاری استارتاپ و همچنین جذب تمام گروه‌های منتخب را جدا از تشریفات جذبی که برای مراکز رشد وجود دارد، تقبل می‌کنیم و عملاً شرایطی ایجاد کرده‌ایم که استارتاپ‌ها هم در دانشگاه‌ها، یا بقیه سازمان‌ها راحت برگزار شوند و هم اینکه برگزیدگان در قسمت‌های مختلف پارک یا مراکز رشد مشغول شوند.
به گفته وی، هر استارتاپی با توجه به موضوع و جایی که برگزار می‌شود، قائدتا متفاوت با دیگر استارتاپ‌هاست. ویژگی اصلی استارتاپ‌ها ریسک پذیری، اثرپذیری و رشد سریع واحد بیرون آمده از دل استارتاپ است. قائدتا استارتاپ بر اساس ایده‌ای که گروه یا فرد دارند باید سریع رشد کند، این باید ویژگی اصلی یک استارتاپ باشد.
وی اظهار کرد: پارک علم و فناوری استارتاپ‌های منتخب را جذب می‌کند تا در قسمت‌های مختلف پارک به عنوان یک واحد فناور جذب شوند. روال پارک بدین شکل است که یک ایده یا یک مفهوم که وارد پارک می‌شود، در سه قسمت پیش رشد، رشد یا خود پارک مشغول به فعالیت می‌شود، برنامه‌ای که ما داریم این است که خود استارتاپ‌ها را به عنوان مراکز رشد وارد پارک کنیم.
رفیعی درباره بحث تقسیم سود و موضوع تقسیم سود ۹۷ به ۳ درصدی هم اظهار کرد: تقسیم سود به شکل توافقی است و اصل مطلقی در این خصوص وجود ندارد، البته فکر نمی‌کنم اینقدر اختلاف وجود داشته باشد. اصولاً چیزی که در ذهن من است ۴۰ به ۶۰ است. در هر صورت تقسیم سود بر اساس تصمیم خود استارتاپ‌هاست، چون به عنوان یک واحد فناور جذب می‌شوند، حالا برحسب اینکه آن واحد فناور بعداً مسئولیت محدود باشد یا مسئولیت نامحدود و همینطور حسب سهامی که به شرکت‌های سرمایه گذار می‌دهند، تقسیم سود شکل می‌گیرد.
شتاب‌دهنده چیست / صندوق پژوهش و فناوری، یک شتاب‌دهنده دولتی
وی افزود: اینجا شتابدهنده‌ها به عنوان شرکت‌هایی که روی استارتاپ‌های در حال رشد سرمایه‌گذاری می‌کنند نیز نقش دارند. استارتاپ‌ها باید تصمیم بگیرند که می‌خواهند سهام را خودشان داشته باشند یا اینکه با شتابدهنده‌ها وارد مذاکره شوند و قسمتی از سودشان را به شتابدهنده بدهند تا از شتاب‌دهنده تسهیلات دریافت کنند.
به گفته وی، شتابدهنده‌ها شرکت‌های مستقل و خصوصی هستند و عضو پارک نیستند ولی در پارک شرایط دیگری جهت کمک به واحدهای فناور نوپا مهیا شده که تحت عنوان "صندوق پژوهش و فناوری" فعالیت می‌کند.
آینده روشن است
وی افزود: استارتاپ‌ها گاهی می‌توانند در قسمت سرمایه‌گذاری به این صندوق مراجعه کنند. پارک علم و فناوری سهام دار این صندوق است ولی سودی از این سرمایه گذاری نمی‌برد، هدف ما تنها حمایت است. سود ما این است که این واحدها مستقل شوند و بهره‌وری شهر، استان و کشور را افزایش دهند. در حال حاضر پارک علم و فناوری توجه ویژه‌ای به استارتاپ‌ها دارد و آینده استارتاپ‌های استان را بسیار عالی و روشن می‌بینم.
به گزارش ایسنا، شکی نیست که استارتاپ‌های دانشجویی می‌توانند نقش مهمی در بهبود وضعیت فعلی کشور و ساخت آینده‌ای روشن برای ایران ایفا کنند.
البته دانشجویان گله‌مندند و حمایت‌ها را کافی نمی‌دانند و پروسه به ثمر رسیدن ایده‌شان را بسیار زمان‌بر می‌دانند، مسئولین اما وضعیت را این‌قدرها هم تاریک نمی‌بینند. این دیالکتیک مسئولین و مردم را در ایران امروز تقریباً در همه جا شاهد هستیم، حال اینکه سرانجام چه بشود و کار استارتاپ‌های دانشجویی به کجا بکشد، شاید باید کمی فرصت داد، منتظر ماند و دید.
دانشجویان همچنان به برگزاری استارتاپ‌ها ادامه می‌دهند و نمی‌توان منکر شد که شرکت‌های مهمی از دل همین رویدادهای استارتاپی دانشگاه‌ها بیرون آمده است.
البته طبیعتاً بازدهی استارتاپ‌های دانشجویی می‌تواند بیشتر شود و باید به این امر کمک کرد چراکه در شرایط کنونی ناامید شدن حتی یک دانشجوی فعال در حوزه استارتاپ‌ها خسارت بزرگی برای کشور محسوب می‌شود.
ایران امروز برای خروج از وضعیت فعلی اقتصاد به نیروی تک تک افراد بویژه دانشجویان و فارغ التحصیلان نیازمند است و امید است که حمایت دستگاه‌ها و تعداد سرمایه گذاران خصوصی آنقدر زیاد شود که هیچ ایده‌ای در این سرزمین هدر نرود.